Πώς ένα φεστιβάλ που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ ανακίνησε το ζήτημα της αστικής ευθύνης των influencers στο καταναλωτικό κοινό.
Οι influencers αποτελούν εν ολίγοις την εξέλιξη της διαφήμισης. Είναι άνθρωποι με ευρύ κοινωνικό κύκλο, τον οποίο όμως ελάχιστα γνωρίζουν και για τον οποίο ακόμη λιγότερο ενδιαφέρονται. Τον εκμεταλλεύονται ωστόσο στο έπακρο και κερδίζουν από αυτόν.
Για κάποιον που έχει μικρή επαφή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αρνείται πεισματικά να συμμετέχει στα σημεία (και τέρατα) της εποχής που διανύουμε, οι influencers είναι κάτι σαν κινητά billboards. Είναι διαφημίσεις ζωντανές που ζουν ανάμεσά μας. Για τους λάτρεις του διαδικτύου και των social media, οι influencers είναι celebrities, αλλά ως επί τω πλείστον όχι αθλητές, μουσικοί ή ηθοποιοί (όπως ίσως στο παρελθόν και σαφώς σε μικρότερο βαθμό). Αντιθέτως πρόκειται για ανεπάγγελτα πρόσωπα που κατακλύζουν το διαδίκτυο -και κατόπιν τα μ.μ.ε.- κανείς δεν γνωρίζει τι κάνουν, και ποιο λόγο είναι διάσημα και το μοναδικό προσόν τους είναι η συχνότατη και επιτηδευμένη ανάρτηση προσωπικών σχολίων και φωτογραφιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Παλαιότερα θα χαρακτηριζόταν influencer κάποιος άνθρωπος του πνεύματος, του αθλητισμού, της πολιτικής ή της τέχνης που με την προσωπικότητα του, τη σκέψη του ή τη στάση ζωής του επηρέαζε τα πλήθη. Σήμερα influencers είναι γνωστά μοντέλα, fashionistas και καλλίγραμμα, πληθωρικά και καθόλου συντηρητικά νεαρά άτομα που έχουν θέσει ως μοναδικό στόχο της ζωής τους να αυξήσουν πάση θυσία τους «ακολούθους τους» και μαζί με αυτούς τον τραπεζικό τους λογαριασμό (εμπρός στο δρόμο που χάραξε η οικογένεια Kardashian). Διότι ο κάθε influencer σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, στο διαδίκτυο, στα μ.μ.ε. αλλά και live φροντίζει να προωθήσει κάποιο προϊόν. Καλλυντικά και αρώματα, ρούχα και καταστήματα, γυμναστήρια και συμπληρώματα διατροφής , καλλιτεχνικά δρώμενα κ.ο.κ.. Οι influencers παγκοσμίως πληρώνονται αδρά για τις υπηρεσίες που παρέχουν στους διαφημιζόμενους. Ο αριθμός των ακολούθων τους καθορίζει την τιμή τους. Φυσικά δεν πληρώνονται πάντοτε σε χρήμα αλλά πάντοτε υπάρχει κάποιο αντάλλαγμα που μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα.
Το Fyre Festival, οι influencers και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (Federal Trade Commission) αντεπιτίθεται.
Τον Μάιο του 2017 επρόκειτο να λάβει χώρα στις Μπαχάμες το καλύτερο, πιο πολυτελές, πιο μοναδικό και κλειστό Φεστιβάλ της δεκαετίας, το Fyre. Κατόπιν εξαιρετικών διαφημιστικών σποτ που απεικόνιζαν διάσημα μοντέλα, όπως οι γνωστές και μη εξαιρετέες Kendall Jenner, Bella Hadid και Emily Ratajkowski να διασκεδάζουν στο νησί παρέα με τους διοργανωτές, οι συγκεκριμένες στους προσωπικούς τους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλούσαν τον κόσμο να προμηθευτεί το πολυπόθητο εισιτήριο, όπως έκαναν και οι ίδιες. Αυτό που ουδεμία φρόντισε να πληροφορήσει το κοινό (ακολούθους τους) ως όφειλε, βάσει του σχετικού νόμου της Ο.Ε.Ε., ήταν ότι είχε αμειφθεί προκειμένου να προωθήσει το συγκεκριμένο γεγονός / προϊόν. Συγκεκριμένα, η K. Jenner εισέπραξε $250,000 για τη μία και μοναδική ανάρτηση της σχετικά με το Φεστιβάλ στο Instagram.
Η παράλειψη ενημέρωσης του κοινού, ότι η υποστήριξη ενός προϊόντος ή υπηρεσίας –εν προκειμένου το Fyre Festival- έγινε με αντάλλαγμα, το οποίο για κάποιους influencers ήταν χρηματικό, για κάποιους άλλους (λιγότερο επώνυμους) αποτιμητέο σε χρήμα (π.χ. δωρεάν μετακίνηση, διαμονή ή γεύματα στο νησί) παραβίαζε τις σχετικές νομικές διατάξεις, καθώς η συγκεκριμένη πρακτική σύμφωνα με την Ο.Ε.Ε. συνιστά χρήση αθέμιτων και παραπλανητικών εμπορικών πρακτικών.
Παρότι στις αγωγές που κατατέθηκαν κατά των διοργανωτών του Φεστιβάλ σε διάφορες Αμερικανικές Πολιτείες, οι influencers δεν συμπεριλήφθηκαν στους εναγόμενους, ωστόσο σε όλες ανεξαιρέτως αναφέρεται ο ρόλος που διαδραμάτισε η επιδοκιμασία και ενεργή προώθηση του Φεστιβάλ προκειμένου να πειστούν οι ενάγοντες να καταβάλουν το ιδιαιτέρως υψηλό αντίτιμο. Επιπλέον όλοι οι influencers στο σύνολό τους παρουσίασαν τη προώθηση του Fyre Festival ως προσωπική επιλογή και όχι ως αποτέλεσμα πληρωμένης διαφήμισης.
Τόσο η περίπτωση του Fyre Festival που δεν έγινε ποτέ αλλά κόστισε στους 5.000 επίδοξους συμμετέχοντες αλλά και σε επενδυτές εκατομμύρια δολάρια, τα οποία καταχράστηκαν οι διοργανωτές και η σχέση των influencers στην πραγμάτωση της απάτης (όποιος ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί περαιτέρω μπορεί να δει το σχετικό ντοκιμαντέρ στο Netflix) αλλά και πολλές περιπτώσεις που προηγήθηκαν, όπως η εταιρεία Goop της ηθοποιού και influencer Gwyneth Paltrow, η οποία προωθούσε διάφορα προϊόντα διατροφής και άλλες υποστηρίζοντας ότι προστατεύουν την υγεία ή θεραπεύουν ασθένειες. Παρότι η εν λόγω ηθοποιός γνώριζε ότι δεν υπήρχε καμία επιστημονική απόδειξη για όσα ισχυριζόταν, δεν δίσταζε να προωθεί τα συγκεκριμένα προϊόντα και μάλιστα χωρίς να επισημαίνει ότι πρόκειται για πληρωμένη διαφήμιση, αλλά παρουσιάζοντας τα ως προσωπικές, ανεξάρτητες επιλογές, έχουν θέσει στο μικροσκόπιο της Επιτροπής τους influencers και τα πρακτορεία (agencies) που τους εκπροσωπούν και που καθορίζουν τις τιμές τους, διαχειριζόμενα τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατ’ επέκταση την επιρροή τους στο καταναλωτικό κοινό. Σε πολλά μάλιστα πρακτορεία τα οποία χρησιμοποιούν τους influencers που εκπροσωπούν ως μέσο διαφήμισης συγκεκριμένων προϊόντων παραλείποντας να ενημερώσουν το κοινό ότι πρόκειται για «πληρωμένη διαφήμιση» έχουν επιβληθεί πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.
Αυτό που επισημαίνουν μέλη της Επιτροπής είναι ότι θα πρέπει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου το καταναλωτικό κοινό να γνωρίζει ότι τα άγνωστα ή γνωστά «επώνυμα» άτομα που ακολουθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως επί το πλείστον πληρώνονται για κάθε ανάρτηση που κάνουν και αφορά προϊόν ή υπηρεσία, συνεπώς σε καμία περίπτωση οι δηλώσεις προτίμησής τους δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως αυθόρμητες ή ειλικρινείς. Επιπλέον δε, θα πρέπει να η δικαστική προστασία του καταναλωτή να εκτείνεται και στην περίπτωση των influencers, όταν αυτοί δεν δηλώνουν εξ αρχής με τρόπο κατανοητό ότι τα προωθούμενα από τους ίδιους προϊόντα αποτελούν αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής, καθώς οι πράξεις τους δύναται να αποτελέσουν παραπλανητική εμπορική πρακτική, η οποία διώκεται από το νόμο.
itlawyers.gr
